zaterdag 2 juli 2011

Acht jaarthema's

In november 2004 startte de Openbare Bibliotheek in Oss met een reeks lezingen op de derde zondagmiddag van de maand in de Groene Engel. Elk seizoen staat een onderwerp of thema centraal. Dat door sprekers vanuit verschillende achtergronden wordt belicht. Sinds het vijfde seizoen (2008-2009) is het thema binnen alle bibliotheken in Noord Oost Brabant hét jaarthema.
Sinds 2004 zijn onderstaande thema's aan de orde gesteld

2004-2005 Waarom IK een probleem werd voor ONS
Doorgeslagen individualisering, het gevoel dat het mij goed gaat, maar wie zorgt voor ons allen
Ad Verbrugge – Bevangen in vrijheid in een tijd van onbehagen
Bas Haring – Wie is eigenlijk die ik?
Hans Wolf – Op zoek naar een nieuwe innerlijkheid
Herman Vuijsje – Lof der dwang?

2005-2006 Verlos ons ... / Geef ons ...
In de samenleving zijn tendensen waarbij vraagtekens kunnen worden geplaatst; en anderzijds zijn er ontwikkelingen die gestimuleerd moeten worden
August Hans den Boef  - Verlos ons van de God van Iets
Arjo Klamer – Verlos ons van het economische denken
Ralf Bodelier – Geef ons optimisme
Jaap Peters – Verlos ons van de intensieve menshouderij
Jeroen van Merwijk – Geef ons NEE : Nieuw Elitair Elan

2006-2007 Ontnuchteringsjaren
Een kleine groep Nederlanders zit er al een aantal jaren in! De rest zal de komende jaren tot de ontdekking komen dat ze er ook in terecht zijn geraakt. Het heeft te maken met het ontnuchterende gevoel én wetenschap dat zeer veel dingen in onze samenleving niet zo goed zijn geregeld als tot voor kort werd gedacht.
Bas Heijne - Ontnuchteringsjaren
Ad Verbrugge – Ontnuchteringsjaren : De staat van het onderwijs
Maarten van Rossem – Ontnuchteringsjaren in de 21e eeuw
Ad Vingerhoets – Ontnuchteringsjaren : wat bepaalt het geluk van de mens?
Salomon Kroonenberg – Ontnuchteringsjaren : het klimaat hoeft niet gered te worden

2007-2008 Onmetelijke kwaliteit
Alhoewel veel bedrijven en organisaties zeggen te gaan voor kwaliteit leiden al hun goedbedoelde inspanningen juist tot het tegendeel. Échte kwaliteit laat zich moeilijk vangen in beleidsplannen, benchmarks, reorganisaties en andere moderne tools. Iedereen weet wat kwaliteit is maar als het opgeschreven moet worden dan lukt dat niet (naar Robert M. Pirsig)
Arnold Heertje – Onmetelijke kwaliteit in de échte economie
Jaap Dirkmaat – Onmetelijke kwaliteit in het Nederlandse cultuurlandschap
Willem Hoogendijk – Onmetelijke kwaliteit in zinvolle arbeid
Richard Engelfriet & Herman de Regt – Onmetelijke kwaliteit : hoe Nederland verzuimt onmetelijke kwaliteit te benutten
Mondo Leone – Onmetelijke kwaliteit in liedjes en verhalen


2008-2009 De latten verleggen
Cabaretier/songwriter Jeroen van Merwijk laat zich in zijn liedje De latten liggen laag op zijn manier geringschattend uit over de natuurlijke (?) houding van de Nederlander om tevreden te zijn met een zes min. De latten verleggen wil uitdrukken dat we in het Westen duurzamer moeten gaan leven én tegelijkertijd dat ons ambitie-niveau iets-“je” naar boven mag/moet worden bijgesteld. Een duurzame samenleving is meer als het plaatsen van zonnecellen op daken.
Kris Verburgh – De latten verleggen : wetenschap als bron van inspiratie in de 21e eeuw
Willem Middelkoop – De latten verleggen omdat olie en grondstoffen schaars worden
Jan Juffermans  - De latten verleggen
Marcel van Herpen – De latten verleggen door duurzaam opvoeden en ontwikkelen
Ad Verbrugge  - De latten verleggen in het ware leven
Joep Dohmen – De latten verleggen en een nieuwe levenskunst

2009-2010 Herlevend burgerschap

Het thema De latten verleggen was een verkeerd gekozen thema. Niet qua onderwerp, maar qua timing. De ervaring leert dat De latten alleen verlegd kunnen worden door burgers. Maar daar schort het de laatste jaren aan. Té veel mensen gedragen zich te weinig als een volwassen burger. Een burger die in staat is om zich achter een maatregel te scharen die feitelijk soms tegen zijn of haar eigen belang ingaat.
Na jaren waarin burgers als kortzichtige consumenten hun eigen belang najaagden – daartoe trouwens aangespoord door ‘de markt’ – lijkt het tij te keren. En staan we aan de vooravond van een ‘sociale eeuw’ (volgens Josephine Green, directeur Trends en Strategie bij Philips). Een eeuw waarin de bakens verzet zullen worden. Die sociale eeuw wordt zeker duurzaam. In die eeuw zullen de latten écht worden verlegd. Een eeuw waarin we om met Peter Sloterdijk te spreken manieren moeten vinden om te ontsnappen aan het ontsnappen (“escape the escapism”) (een songtitel voor Rodney Crowell?). Een eeuw waar het weer om de inhoud zou moeten gaan, en minder om de verpakking.

De generaties die nu leven staan voor grote uitdagingen. Voor de oplossingen hebben we  behoefte aan burgers die snappen dat het leventje waarin de gebraden hanen vanzelf naar binnen vlogen voorbij is. Dat er iets moet gebeuren. Het zijn hoopvolle tijden. Het gaat de komende jaren weer ergens over!

 Barack Obama zei het als volgt in zijn inauguratie toespraak (“A new era of responsibility”) :  duties that we do not grudgingly accept but rather seize gladly, firm in the knowledge that there is nothing so satisfying to the spirit, so defining of our character, than giving our all to a difficult task.

Rob Wijnberg - Herlevend burgerschap door berichtgeving die recht doet aan de werkelijkheid
Willem Vermeend - Herlevend burgerschap in de WIJ economie (deze lezing ging uiteindelijk door omstandigheden niet door)
Tony van der Meulen - Herlevend burgerschap en het leed dat winkelen heet
Jan Derksen - Herlevend burgerschap in een tijd van zelfverheerlijking
Joke J. Hermsen - Herlevend burgerschap door een ander tijdbesef
De gebroeders Meester - Herlevend burgerschap : waar staan we?en Bas Heijne - Herlevend burgerschap


In dit seizoen werden ook de criteria geformuleerd waaraan een jaarthema zou moeten voldoen.


2010-2011 Tijd voor een nieuwe lente

In elke samenleving zijn jaren aan te wijzen die als het ware bij elkaar horen. Noem het seizoenen. En die verschillen van elkaar qua karakter, sfeer, gevoelstemperatuur. De laatste jaren zitten we in het Westen overduidelijk in een winterperiode. We presenteren ons jaarthema zonder toevoeging van een leesteken. De tijd zal leren of er een nieuwe lente is aangebroken, zal aanbreken. Of er een nieuwe lente zou moeten aanbreken. Waarom? De wintertijd duurt té lang. We snakken - samen met anderen, velen, denken wij - naar een periode met meer vertrouwen in de toekomst, optimisme. Een tijdvak waarin de problemen die in de voorbije herfst en lopende winter zijn komen bovendrijven zullen worden aangepakt. Oplossen is nogal veel gevraagd, want de problemen waar we voor staan zijn immens groot. En zullen niet in een oogwenk kunnen worden opgelost. Toch menen we dat velen op de een of andere manier vooruitzien naar een tijd waarin 'iets' gedaan wordt. Niet langer zoeken naar de zondebok, nog een rapport schrijven voor de bureaula of - nog erger - beweren dat er geen problemen zijn.


Tom Kniesmeijer - Tijd voor een nieuwe lente
Rien T. Segers - Wat staat Nederland te doen na de crisis
Herman de Regt & Richard Engelfriet - Tijd voor een nieuwe lente in vakmanschap
Marcia Luyten - Tijd voor een nieuwe lente
Esther-Mirjam Sent - Tijd voor een nieuwe lente
Rob Riemen - Tijd voor een nieuwe lente


2011-2012 Who's in control?

De regels They think we're driving, but I know we're drifting.uit het liedje Idlewild van Gretchen Peters pakt samen waar dit thema over gaat. Heb je als mens wel de controle over je zelf? Wie of wat bepaalt wat er in een samenleving gebeurt? Door wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen komen er steeds meer 'applicaties' op de markt die een eigen dynamiek hebben. Los van dat alles is er (nog) steeds het (nood)lot dat ons leven bepaald.

Ap Dijksterhuis - Het slimme onbewuste
Jos - Verveen - Bullsh!t management
Coen Simon - Pleidooi voor oppervlakkigheid
Raoul Heertje -Mark Rutte is lesbisch
Roos Vonk - Menselijke gebreken en andere ongemakken
Micha de Winter - Verbeter de wereld, begin bij de opvoeding

Geen opmerkingen:

Een reactie posten