Oude doos - 01
Op de website van BasisBibliotheek Maasland (BBM) zijn de afgelopen jaren veel artikelen geplaatst die een relatie hadden én hebben met het thema Who's in control? en het thema Echte waarde(n) (in het seizoen 2012-2013). Deze artikelen worden onder de noemer 'Oude doos' ook op dit blog geplaatst. Met een korte inleiding en nawoord.
Onderstaand artikel is geschreven in juni 2008. In de maand dat het EK Voetbal (ook) werd gespeeld. In de periode dat we bezig waren met het voorbereiden van het thema van (toen) aankomende seizoen: De latten verleggen.
Nederland- Frankrijk 4-1Hoogstwaarschijnlijk was u het alweer vergeten, maar op vrijdag 13 juni van dit jaar speelde het Nederlands voetbalelftal op het EK tegen Frankrijk. Voor het begin van de wedstrijd zat de sfeer er goed in; we hadden 's maandags immers met 3-0 van Italië gewonnen. De meeste Nederlanders waren voorafgaand aan deze EK-editie ronduit sceptisch. Maar die stemming sloeg zeer snel om en die vrijdagavond hadden velen zich voorgenomen om deze wedstrijd te gaan bekijken. Thuis, bij vrienden of in een café. Bijna iedereen, behalve ... enkele dames van de Openbare Bibliotheek Gemert. Die hadden in al hun onschuld juist op die avond een lezing gepland. In juni. Op een vrijdagavond. Tijdens het EK. Achteraf bleek dat de lezing op verzoek van een gemeenteraadscommissie was verzet van donderdag naar vrijdag. Spijtig want die raadscommissie ging niet door én de commissieleden zaten vrijdag de 13e niet in de lokale bibliotheek. Wel de wethouder. Die duurzaamheid, landschapsontwikkeling en varkens in zijn portefeuille had. Verder was de toeloop niet groot. Een man of tien. Gemiddelde leeftijd: oud en nog ouder.
Ene Hans Bressers, hoogleraar uit Twente, zou die avond een lezing verzorgen over duurzaamheid. Juist in de fase dat we in Oss bezig waren sprekers aan te zoeken om een zinvol verhaal te komen houden over het thema De latten verleggen. Onderwerp en titel lagen vast maar het programma was nog niet rond.
Hans Bressers gaf een voorbeeldige lezing. In anderhalf uur had hij het over duurzaamheid, het veranderende klimaat, het opraken van grondstoffen en vooral onze ecologische voetafdruk. Liet verschillende grafieken en afbeeldingen zien, die zoals dat gaat en behoort voor zichzelf spraken. Een prima lezing. De avond vloog voorbij. Met z'n tienen konden we de ontwikkelingen op het verre veld ook nog "meemaken" want op zeker moment golfde er een golf van toejuichingen en kreten van opluchting door de openstaande deuren: Nederland had gescoord. Zo veel was zeker. Gemert was blij. De toehoorder namens de Openbare Bibliotheek Oss was ook blij toen Hans Bressers aan het eind van zijn verhaal meer inzoomde op de maatschappelijke context. Bressers is directeur van een Twentse universitaire instelling die zich bezighoudt met de technische én de maatschappelijke kant van dit onderwerp. Nationaal en mondiaal.
Burgers-bedrijven-Overheid
Bressers betoogde aan het eind dat er drie partijen zijn die de komende jaren iets moeten gaan doen om te komen tot een duurzame samenleving. Het zijn consumenten, het bedrijfsleven en de overheid. Maar, betoogde Bressers, die drie houden elkaar als het ware gevangen. Waardoor er té weinig vooruitgang wordt geboekt. Te weinig effectieve maatregelen worden ingevoerd, mensen té weinig hun gedrag aanpassen. Een soort prisoner's dilemma. Consumenten kopen geen milieuvriendelijke producten omdat ze té duur zijn. Het bedrijfsleven produceert deze producten of diensten niet omdat men er in de board rooms vanuit gaat dat de consumenten ze niet believen. Want de concurrent doet het ook niet. En de overheid. Die is op zijn beurt bang om consumenten en bedrijven voor het hoofd te stoten. Verwijzend naar de kloof tussen overheid en de rest van de samenleving, het feit dat "Europa" nog niet zo ver is en we onszelf op achterstand plaatsen als we eerder maatregelen treffen als ons beconcurrerende landen.
Hans Bressers noemde dit boek niet (maar het had gekund)
De oplossing is volgens Bressers, en hij verwijst met deze "mening" impliciet naar grote denkers, dat iedereen zich binnen een samenleving realiseert BURGER te zijn. Een volwassene is in deze optiek de ene keer een consument, een andere keer een werknemer in een bedrijf OF iemand die een product of dienst van een bedrijf betrekt én degene die bepaalt wie de overheid is of wordt.
Bressers bepleit dus bewustwording bij consumenten, bedrijfsleven en de overheid. Allen dienen "de burger in zichzelf" naar voren te halen. Dat is lastig. Want daarvoor dient men over de juiste informatie te beschikken op grond waarvan men tot de conclusie kan komen om iets aan dit probleem te doen. Om iets te gaan doen wat tegen het korte termijn belang van die consument, dat bedrijf of zelfs de overheid ingaat. In het kader van een duurzame samenleving betekent dit bijvoorbeeld dat "de burger in de consument" snapt dat de overheid een vliegtaks heeft ingevoerd en dat het niet aangaat vanuit Oss uit te wijken naar een vliegveld in Duitsland. De "burgers in het bedrijfsleven" trekken bijvoorbeeld hun lobbyisten in Brussel terug die ageren tegen maatregelen die bedoeld zijn om duurzamer te gaan produceren. En "de burger in de overheid" drukt bepaalde beslissingen door, zelfs als die ingaan tegen de tijdgeest die consumenten en bedrijven a.h.w. creëren (met dank aan een Maurice de Hond).
Hans Bressers was op dreef toen hij aan het eind dit betoogde. Hij viel een beetje uit zijn tot dan toe redelijk statige betoogtrant door te stellen dat de consumenten in Nederland 'niet moeten zeuren' als de overheid eindelijk enkele maatregelen treft om duurzame consumptie te stimuleren. Het kan volgens Bressers niet zo zijn dat men enerzijds wil dat er iets gebeurt aan dit probleem en men anderzijds, als er eindelijk een maatregel wordt ingevoerd, gaat jeremiëren omdat elke maatregel wel iemand in zijn eigen portemonnee of backyard treft (het bekende nimby-effect).
Op vrijdag 13 juni is er een lezing over Klimaatverandering en milieubeleid.,
De lezing wordt gehouden door prof. Dr. Hans Bressers, hoogleraar Beleidsstudies, in het bijzonder Milieubeleid en wetenschappelijk directeur van het Centrum voor Schone Technologie en Milieubeleid (CSTM), het milieu-instituut van de universiteit Twente. Hij zal ingaan op de problematiek en de eisen die gesteld worden door internationale verdragen zoals het Kyoto Verdrag. Daarnaast zal hij met voorbeelden het onderzoek toelichten, dat in zijn instituut bij de Universiteit Twente plaatsvindt maar het milieubeleid om onze bijdrage aan de klimaatveranderingen te beperken of de gevolgen te verzachten.
Hans Bressers is niet benaderd om een lezing te verzorgen in Oss. Andere sprekers zullen ongetwijfeld op het dilemma consument versus burger ingaan. En niet alleen als het gaat over het bereiken van een duurzame samenleving met meer kwaliteit. Ad Verbrugge zal spreken over Aristoteles en ongetwijfeld ingaan op diens deugdenleer. Joep Dohmen bepleit een nieuwe levenskunst waarin onthouding centraal staat en vooral jezelf realiseren dat voor niets alleen de zon opgaat. Verder zal Jan Juffermans (van de Kleine aarde) nader ingaan op onze ecologische, mondiale voetafdruk.
Verkwikt kon iedereen naar huis. Een interessante lezing, Nederland stond voor, de lantaarnpalen floepten net aan op deze prachtige zomeravond en tijdens de wandeling onder de bomen golfde er voor de tweede keer een golf gejuich door de lege straten. Het was 2-0. Thuis volgden nog drie doelpunten.
Nawoord
In het seizoen 2008-2009 hebben verschillende sprekers zich uitgesproken over het thema De latten verleggen. Ook zijn uiteenlopende, andere activiteiten georganiseerd. Toch wrong er iets. Dat was het langzaam toenemende besef dat 'de latten' alleen door burgers verlegd kunnen worden. Dat wil zeggen inwoners van een land die zich realiseren dat ze niet continue als 'consument' door het leven kunnen gaan. Die af en toe beslissingen moeten nemen die ogenschijnlijk tegen het 'eigen' belang indruisen. Het thema van het seizoen daarna was Draait de wereld om jou of om ons allemaal? Maar de werktitel van die reeks was Herlevend burgerschap.
De thema's Who's in control? en Echte waarde(n) zijn als het ware een evolutie van de voorgaande thema's en voorbije jaren. Burgers (van Stavast) zouden zich met deze vragen bezig moeten houden. In ons huidig tijdsgewricht met uitzicht op grote problemen wordt het tijd antwoord te geven op de vraag wat echte waarde heeft, waardevol is. Welke waarden belangrijker zijn als andere.
(woensdag 16 mei 2012)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten