woensdag 29 februari 2012

Beeldmateriaal rondom Who's in control?

Rondom het thema Who's in control?  zijn enkele filmpjes gemaakt.
Op deze pagina staan ze in chronologische volgorde.
Daaronder staan foto's van de verschillende lezingen.

23 september 2011 - Aankondiging van de reeks


28 september 2011 - Verslag van de lezing van Ap Dijksterhuis op maandag 26 september


17 oktober 2011 - Verslag van de lezing van Jos Verveen op zondag 16 oktober


11 november 2011 - Sfeerbeeld van de tentoonstelling Gebruik je hersens


19 november 2011 - Let these facts be known van Rachel Schragis


20 november 2011 - Verslag van de lezing van Coen Simon op 20 november


19 december 2011 - Verslag van de lezing van Raoul Heertje op 19 december


15 januari 2012 - Verslag van de lezing van Roos Vonk op 15 januari


Foto's van activiteiten

Ap Dijksterhuis op maandag 26 september 2011

whosincontrol01_2011

Jos Verveen op zondag 16 oktober 2011
who's in control jos verveen

Coen Simon op zondag 20 november 2011

coen_simon

Raoul Heertje op zondag 19 december 2011

Raoul Heertje 18 dec 2011

Roos Vonk op zondag 15 januari 2012

zaterdag 25 februari 2012

But I know we're drifting


Gretchen Peters

In het liedje Idlewild vraagt de Amerikaanse singer-songwriter Gretchen Peters zich af of  je als mens in control bent of kunt zijn. Een anekdotisch liedje, met een universele filosofische vraag. Gretchen is geboren in 1957. Dat is hier belangrijk om te weten. Om dat liedje - van haar onlangs uitgekomen cd Hello cruel world - te kunnen plaatsen. Althans als je het belangrijk vindt om te weten of een liedje (of een boek) autobiografisch is. Of het elementen bevat die te maken hebben met het leven van de kunstenaar. In dit geval zou het een autobiografisch liedje kunnen zijn. Ze verwijst naar historische gebeurtenissen. Die zich in haar lifetime hebben afgespeeld.

Idlewild
Idlewild is een plaats in de buurt van New York  Dichtbij het toenmalige Idlewild Airport. En ergens in het begin van de jaren zestig rijdt een auto met daarin een kijvend echtpaar met achterin een jong meisje (Gretchen?). In enkele zinnen maakt ze duidelijk dat deze ouders niet bij elkaar passen. Hun gezinnetje is een shipwreck. Ze moeten ergens oma gaan ophalen .

Gretchen weet met de wijsheid van later dat het huwelijk van haar ouders zal stranden. Haar oma dood zal gaan. Dat wat ogenschijnlijk stabiel leek voorbij gaat. Verandert. Door onvoorziene gebeurtenissen loopt het altijd anders als je op dat moment kan bevroeden. Een open deur van vanjewelste, maar desalniettemin niet minder waar. En het raakt aan de vraag of je in control kunt zijn.

They’re in the front seat, he’s got the radio low
And the moon hangs over Idlewild as the planes touch down
He is talking but she’s not listening
She is thinking of her father, who died when she was young.

I’m in the back seat, they think I’m sleeping
But I am listening for the cracks between their voices in the dark
We are a family, we are a shipwreck
And we’re picking up my grandma who is getting very old.

Dan komen twee hartverscheurende zinnen. Die bij eerste beluistering deden opveren. Hé, hier is iets specials aan de hand. De inhoud van die zinnen én de manier waarop ze ze zingt. En de muziek. Americana, met een vleugje cello.


And they think she’s dying
But I think she’s laughing

Het meisje heeft een bepaalde kijk op haar dementerende oma. Die ouderen niet begrijpen. Kleindochter en oma hebben hun geheimpjes.

I think she’s riding Halley’s comet from Ft. Lauderdale to here
But when I see her
I’ll keep her secret
We all have our secrets that we keep inside ourselves.

Gretchen is een geboren storyteller. In het volgende couplet focust ze nog meer op dat stel in die auto in. En op de tijd in. Dan wordt duidelijk dat het een bijzondere dag was. Die zelfs meisjes van ongeveer zes jaar oud zich blijven herinneren, vrijdag 22 november 1963.

They built this airport but in a few years
They’ll name it after Kennedy, the one who died today
And he will leave her, and she will suffer
And they will never really know each other at all.

Enkele minuten voor de aanslag
Dan volgt de breuk in het liedje. Stapt ze over van haar eigen kleine wereldje, waarin ouders niet met elkaar kunnen samenleven, een dementerende oma en zichzelf als een klein meisje naar het 'punt' dat ze wil maken. De grote wereld die vol verrassingen zit. Waardoor alles wat vandaag 'normaal' of eeuwig leek morgen door onvoorziene gebeurtenissen volstrekt anders kan zijn. Zal zijn.

We denken als mens dat we in control zijn. Maar feitelijk is ons leven een tombola, waarin we dagelijks een prijs kunnen trekken (of treffen) die we niet wilden, konden voorzien.
Deze kijk op de wereld gaat in de woorden van Gretchen Peters op voor onze persoonlijke levens maar net zo goed voor de 'grote' wereld. John F. Kennedy noch zijn Amerikaanse volk konden bevroeden wat er die 22e november zou gaan gebeuren. Dezelfde JFK wist niet waar hij aan begon (of beter: mee doorging) toen hij meer en meer Amerikaanse soldaten naar Vietnam stuurde.


They think we’re driving
But I know we’re drifting

They think we’re off on some adventure where the hero saves the day
We think we’re special
We think we’re golden
We think we’re walking on the moon but we are dancing in the dark.

Het slotcouplet is een herhaling van de boodschap, alleen keert hier (terecht) het beeld van een landend vliegtuig terug. Cirkel rond. Net zoals ons leven. Het heeft zijn eigen ritme. Ritmes van alle tijden (turn turn turn). We zijn wat dat betreft niet anders als onze verre voorouders in de 15e of 19e eeuw.

We shoot our rockets, we shoot our presidents
We shoot the commies and the niggers and the Viet Cong
Everything changes, everything stays the same
And the moon hangs over Idlewild as the planes touch down.

Een bootje
In de beeldspraak van Gretchen Peters denken we als mens aan het stuur te zitten. Dat we kunnen bepalen waar we heen gaan. Maar feitelijk zijn we een bootje of vlot dat meedrijft op het grillige water.

In een andere beeldspraak - van o.a. de psycholoog Daniel Kahneman - kunnen we als mens met ons verstand slechts heel af en toe bewust bijsturen. Meestal worden we door ons onbewuste als het ware op koers gehouden. Dat bepaalt wat we doen. Waardoor we niet 'verongelukken'.

Gretchen Peters zet naast dit beeld de wijsheid dat 'het lot' steeds actief is. Denk in dit verband even aan prins Friso. Of het toeval waardoor u met de partner door het leven gaat waarmee u nu wellicht door het leven gaat. Of het beroep dat u nu toevallig uitoefent. Het leven zit vol kleine momenten die grote gevolgen hebben.

Weten is meer dan meten
In de week dat dit liedje zich 'aandiende' werd toevallig het boek Weten is meer dan meten gepresenteerd. Een boek waarin journalist Tobias Reijngoud veertien vooraanstaande Nederlanders interviewt over de vraag of een samenleving waarin meten belangrijk wordt geacht ook echt weet wat er in een samenleving speelt. Wat belangrijk is. Een boek dat zeer grote vraagtekens zet bij de neoliberale samenleving die doordesemd is van de gedachte dat alles teruggebracht kan en moet worden tot economisch rendementsdenken.

Uit de inleiding:

Dit boek laat zien dat een zuiver financieel-economische en cijfermatige benadering armoedig is en leidt tot verschraling in onderwijs, zorg, bedrijfsleven, samenleving en het leven van individuele burgers. Het boek laat zien dat weten méér is dan meten. Twee prachtige citaten uit de wereldliteratuur drukken dat onovertroffen uit.

In De kleine prins schrijft Antoine de Saint-Exupéry: 'Grote mensen houden van cijfers. Wanneer je hun vertelt van een nieuwe vriend vragen ze nooit het belangrijkste. Ze zeggen nooit: "hoe klinkt zijn stem? Van welke spelletjes houdt hij het meest? Verzamelt hij vlinders?" Maar ze vragen: "Hoe oud is hij? Hoeveel weegt hij? Hoeveel broertjes heeft hij? En hoeveel verdient zijn vader?"
Dan pas vinden ze dat ze hem kennen. Als je tegen de grote mensen zegt: "Ik heb een prachtig huis gezien van roze baksteen, met geraniums voor de ramen en duiven op het dak ...", dan kunnen ze zich het huis niet voorstellen. Je moet zeggen: "Ik heb een huis van vijftigduizend gulden gezien" - dan roepen ze: "Wat mooi!"

En in Faust schrijft Goethe: 'Daaraan herken ik de geleerde piet!; Wat gij niet tast, ligt buiten uw gebied; Wat gij niet grijpen kunt, kan niet bestaan; Wat gij niet hebt becijferd is een waan; Wat gij niet weegt, heeft voor u gen gewicht; 't Geld, dat ge zelf niet munt, is u te licht'.

Een clip
Op Youtube staat al een live opname van Idlewild. Geeft een aardig beeld van dat nummer, maar kan niet tippen aan de cd-opname. Doe Gretchen en echte muziekliefhebbers een lol. Koop de cd bij een échte muziekwinkel. Negeer het illegale circuit. Dan kan zij bezig blijven en blijven hopelijk nog enkele winkels over. Op zaterdag 31 maart 2012 treedt ze op in de kleine zaal van Frits Philips in Eindhoven 



Herman van der Horst

In nummer 18 (maart) van Revolver's Lust for life (een muziekblad) schrijft Herman van der Horst o.a. het volgende over deze cd:

Zelf omschrijft ze Hello cruel world als haar manifest en daar is geen woord van gelogen. Elf meeslepende songs die de menselijke zwakheden verkennen met een geweldige fijnzinnigheid, eerlijkheid en pure emotie. Met grote zorgvuldigheid omlijst door een stel topmuzikanten, zonder dat het glad wordt. Peters ontleedt haar karakters met een fileermes en weet feilloos het persoonlijke en het universele met elkaar te verweven. Zoals in het meesterlijke Idlewild, een verhaal over het verlies van haar eigen onschuld en dat van Amerika. () Hello cruel world is niet alleen haar beste plaat, het mag rustig een mijlpaal genoemd worden.


zondag 12 februari 2012

Samenwerking in de 21e eeuw


Ken Robinson, nogmaals
Sir Ken Robinson is verantwoordelijk voor een "filmpje"dat op de TED-site het vaakst is bekeken. Op zaterdag 11 februari 2012 stond de teller voor School kills creativity op 8.718.137, bijna negen miljoen views. Ga je op zoek naar meer informatie over deze typische Brit dan kom je er achter dat hij erg productief is. Op zijn website wordt je doorverwezen naar talloze artikelen, praatjes (voor de radio) en andere 'filmpjes'.

Uit alles blijkt dat hij een consistent verhaal heeft, gevoel voor humor, de kunst verstaat om zijn  theoretisch verhaal te doorspekken met anekdotes uit real life én vooral wordt duidelijk waarom hij voor velen uitgegroeid is tot een role model.

Role model
Dat is hij. Zonder enige twijfel. Indien mensen van dit kaliber in control zouden zijn dan zouden er ongetwijfeld andere beslissingen genomen worden om de grote problemen van onze tijd aan te (gaan) pakken. Helaas staan mensen als Ken Robinson of een Daniel Kahneman aan de zijlijn. Waarschijnlijk ambiëren ze (ook) geen plek in regeringen. Er wordt echter door hen die wel in control zijn onvoldoende naar hun advies geluisterd. Het onderwijsbeleid is bijvoorbeeld onder minister Van Bijsterveldt (of haar voorgangers) in ieder geval niet bijgestuurd in een richting die sir Ken bepleit. Integendeel.

De 21e eeuw
Sir Ken Robinson weet dat in de 21e eeuw grote veranderingen nodig zijn. Dat ze zullen komen. Op uiteenlopende terreinen. Om verschillende redenen. Maar niemand kan voorspellen hoe het zal uitpakken. Wel vindt hij dat het ons dwingt om creatief te zijn. Of te worden. Door veel mensen. In ieder geval veel meer als vandaag de dag. En niet alleen in sectoren waar hoogopgeleiden actief zijn. Ken Robinson weet dat ieder mens creatief kan zijn. Mensen die buiten de bestaande kaders kunnen, mogen, willen of moeten denken.


Ons schoolsysteem en 'in je element' zijn

Robinson beargumenteert (in andere filmpjes en zijn boeken) dat ons huidige schoolsysteem er voor zorgt dat de creativiteit van té veel mensen als het ware niet wordt aangesproken. En die luxe kunnen we ons als mensheid niet veroorloven. Hij bepleit dat het onderwijs er aan bij zou moeten dragen dat meer mensen in hun latere leven (en beroepsleven) terechtkomen 'in hun element'.  Dat ze doen waar ze goed in zijn, passie voor hebben en waarin ze kunnen opgaan. 'Het element' van sir Ken lijkt op een bepaalde manier op de 'flow' van de Amerikaanse/Hongaarse psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi.

Het is een proces!
Hij gaat er van uit dat creatief zijn een proces is. Een proces waarin creatieve ideeën ontstaan. Ideeën die waarde hebben. Dat wel. Niet elk idee is goed. Een creatief idee moet ook waarde hebben of waardevol zijn. I define creativity as the process of having original ideas, that have value. Zijn stelling is dat creatief zijn een proces is, dat gepland en gestuurd kan worden. Een beeld dat haaks staat op de alomtegenwoordige gedachte dat nieuwe gedachte toevallig opkomen, langskomen. Robinson vindt dat de omstandigheden zodanig kunnen worden aangepast dat een klimaat ontstaat waarin vernieuwing en creativiteit opbloeit.

Samenwerking
Op 16 juni 2011 plaatste hij op zijn website het filmpje Collaboration in the 21st century. Fragmenten uit een speech die hij in oktober 2009 hield voor een soort TED-conferentie in Toronto. In bijna 6 minuten snijdt hij veel aan. Dit keer weinig grapjes. Erg gecondenseerd. Een verhaal dat mensen aan zou moeten spreken die werkzaam zijn in bedrijven en organisaties die doorlopend aan het veranderen zijn. Of men het nu leuk vindt of niet.




Een boodschap voor - bijvoorbeeld - een Openbare Bibliotheek, in de 21e eeuw
In het begin van dit 'praatje' poneert hij dat een van de key principles van de 21e eeuw samenwerking is.

And I work a lot in the cultural sector, I’ve worked a lot with cultural organisations of all sorts. And I think that one of the things we really have to press in the future for all of these sectors is in a greater degree of dialogue and conversation between them, not just inclosed conversations within them.
That collaboration isn’t just an idea for a conference. It’s a key operating principle for the next phase of development in the 21st century.

Organisaties in de culturele sector moeten (gaan) samenwerken met andere instellingen, organisaties en bedrijven. Het volstaat niet langer alleen bezig te zijn of te blijven binnen je eigen (beschermde) bibliotheekomgeving. Vul voor bibliotheek school, museum, krant, radio-omroep of bijvoorbeeld Volksuniversiteit in. Geen van die instellingen zal overleven zonder meer naar buiten te treden, gesprekken aan te gaan, allianties te sluiten enzovoorts.

Maar dat is niet genoeg
Er moet niet alleen samengewerkt worden; buiten de eigen toko gekeken te worden. Bibibliotheken moeten zich vernieuwen, innoveren, creatiever worden. Daarvoor dient het verbeeldingsniveau van medewerkers vergroot te worden. In goed Nederlands: geultiveerd. Dat zal niet meevallen, want het vermogen om iets 'anders' (of nieuw) te kunnen voorstellen is vaak zoals Ken Robinson zegt verwelkt (withered). Gelukkig stelt hij zich op het standpunt dat zo'n verwelkt vermogen weer opgeschud kan worden. Je moet er wel iets aan doen - hij zegt niet hoe - maar het kan wél.

If you’re interested in innovation you have to cultivate your imagination. And one of the reasons that so many people lose confidence in their own powers of imagination is that their imaginations have been left to wither. But they can be revived. I believe that too.

Wat is creativiteit?
Ken Robinson vindt vooral dat mensen die geacht worden bezig te zijn met innoveren of innoveren IETS moeten gaan doen. Je kunt oneindig lang (blijven) nadenken over iets anders, iets nieuws, iets creatief. Maar dat heeft geen enkele zin als je niet op een bepaald moment iets gaat doen. Met dat (briljante) idee.

Creativity is a step on from imagination because you can be imaginative all day long and never do anything. You would never notice why somebody’s creative who never did anything, would you?


Creatief zijn betekent je verbeeldingsvermogen aan het werk zetten. Creativiteit is het proces waarin originele ideeën ontstaan, die waardevol zijn (of waarde hebben).

To be creative you have to do something. Being creative is a process of putting your imagination to work. You can think of it as applied imagination. So let me define that for you. I define creativity as the process of having original ideas, that have value.


That have value
Deze definitie spreekt Ken Robinson doorlopend uit. In dit filmpje. In zijn twee TED-filmpjes en overal waar hij aan het woord komt of wordt gelaten. Hij heeft lang over deze zin nagedacht en wil 'hem' er als het ware bij zijn publiek inrammen. Creativity is the process of having original ideas, that have value.
Amen!

Hij formuleert vervolgens drie aspecten van creativiteit
Ten eerste dat het het een proces is, géén (unieke, op zichzelf staande) gebeurtenis. Meestel heeft iemand een idee en vervolgens verandert dat in de loop van de tijd. Door gesprekken met anderen, er over na te denken. Het komt zelden voor dat een idee kant en klaar opkomt en niet meer veranderd (hoeft te worden).

Creativiteit heeft ook te maken met nieuwe dingen, originele als het kan. Originaliteit. Uiteraard zijn niet alle ideeën worldshocking. Maar het moet wel minimaal origineel zijn voor jezelf, of je omgeving. Het zal zelden je land of de hele wereld 'beroeren'.

Tot slot moet het idee waarde hebben. Waardevol zijn. Een idee kan zeer origineel zijn, maar waardeloos zijn. In elk (goed) creatief proces is kritisch denkvermogen absoluut nodig. Je moet jezelf kunnen of durven tegenspreken als het idee niet voldoende waarde heeft of waardevol is. In dat proces ben je continue aan het testen of het idee waarde heeft. Zinvol is om te gaan uitvoeren.

Misplaatst denkkader
Aan het eind van zijn toespraakje benadrukt hij dat ideeën gezien moeten worden in het juiste 'licht'. De grote problemen van de 21e eeuw dwingen ons om oude denkframes overboord te zetten. En met dat andere denkkader dien je naar je originele ideeën te kijken.

MBA Oath 2011
De gedachte dat originele ideeen waardevol moeten zijn sluit wonderwel aan bij de zogenaamde MBA Oath. Die in het eind van het eerste decennium van de 21e eeuw in de Verenigde Staten opkwam bij aankomende MBA-studenten. De toekomstige directeuren van bedrijven, instellingen en organisaties. Sommige studenten ergerden zich aan hun voorgangers in die instellingen. Directeuren die verantwoordelijk gehouden kunnen worden voor de talloze crisis (meervoud) die onze huidige tijd teisteren. Die jongelui namen zich voor aan het eind van hun opleiding een eed af te leggen. Waarin ze plechtig beloven zich in de rest van hun professionele leven daaraan te houden en zich daarnaar te (gaan) gedragen.
 
Create real value

Vrome woorden, maar de intentie is prima. Kern van hun eed is dat ze snappen dat het in het leven niet alleen draait om positieve rendementscijfers. Ten koste van alles. Denk aan natuur, nageslacht, werknemers, het publiek of gewone menselijke waarden. In 2011 werd een 'filmpje' op internet gezet waarin deze Oath wordt verbeeld. In drie minuten komen veel 'mensen' voorbij die ergens voor staan en worden de belangrijkste zinnen van de eed naar voren gehaald. De uitsmijter van het filmpje sluit perfect aan bij het statement van sir Ken Robinson: create real value. Daar staan de toekomstige MBA-ers voor: laat échte waarde ontstaan. Faciliteer dat. Ben voorwaardenscheppend bezig. Help dat medewerkers binnen je bedrijf of instelling originele ideeën bedenken die waarde hebben, waardevol zijn. Bijdragen aan waarden die er in de menselijke samenleving toe doen.

Een Openbare Bibliotheek

Is als andere instellingen binnen het publieke domein op zoek naar haar rol in die sterk veranderende samenleving. Een leidraad daarbij zouden de gedachten van Ken Robinson over het belang van samenwerking én verbeelding/creativiteit kunnen zijn. Daarnaast is het ook niet verkeerd om de eed van de aankomende MBa-ers in de gaten te houden. Een bibliotheek draagt op haar manier bij aan het realiseren van 'dingen' die waardevol zijn en/of waarde hebben. Een plek die inspireert en waar mensen inspiratie ophalen. Een instelling die allianties aangaat met uiteenlopende instellingen, bedrijven en organisaties binnen haar werkgebied.


Een preek
In het najaar van 2011 brachten een twintigtal bibliothecarissen een bezoek aan London. Een studiereis om kennis te maken met instellingen die ook op zoek zijn naar een andere rol binnen onze complexe samenleving. Een van de hoogtepunten was een bezoek aan de zogenaamde School of life. Een organisatie die als het ware haar (hoogopgeleide, welvarende en drukke) achterban vragen voorhoudt over de waarde van 'dingen' waar die groep mee bezig is of tegenaan loopt. Op een donderdagochtend maakten we een filosofisch ontbijt mee. De directrice gaf daarna aan dat ze op verschillende plekken in de stad actief zijn. En dat ze een breed spectrum aan soorten activiteiten 'neerzetten'. Een daarvan was de Sermon of the month, de maandelijkse preek. Een seculiere preek in een kerk.

Ken Robinson sprak zijn preek in maart 2011 uit over passie (ruim 50 minuten).


Meer lezen
Het element van Ken Robinson
Flow : psychologie van de optimale ervaring van Mihaly Csikszentmihalyi

Meer kijken
Website van sir Ken Robinson
Het filmpje Changing education paradigms (11:41 2011) (op zondag 12 februari 2012 al 6.946.030 keer bekeken)


Transciptie van Collaboration in the 21st century
People think that creativity is this ineffable process. You know that, for some people and not others. And that you can’t plan for it. You can only hope that it will take place. And my conviction has always been that creativity is an operational idea. You can plan for it and make it happen systematically. (ineffable = ongrijpbare)

And if you’re interested in urban renewal, or the refreshment of our institutions or the reinvigoration of our own lives we can’t operate on the bland hope that we will have some accidentally good ideas occasionally .

We need to make innovation a habit. We need to make it systematic. And I know I often spoke to politicians  The trouble is you can’t define creativity. And I said no the trouble is you can’t. That’s the problem. Because you haven’t thought about it, you know. And we have. So here’s a definition, to which I’ll come in just a minute.

How do you make creativity systematic in education like numeracy and literacy. And I’ve gone on to work a lot with corporate organizations of very sorts. For a reason I’ll come to.

And they have a deep interest in innovation and I think that the problems they have in part originate in education and the principles for addressing them are exactly the same. The strategy is a little bit different but the principles are the same.

And I work a lot in the cultural sector, I’ve worked a lot with cultural organizations of all sorts. And I think that one of the things we really have to press is the future for all of these sectors is in a greater degree of dialogue and conversation between them, not just in closed conversations within them.
That collaboration isn’t just an idea for a conference. It’s a key operating principle for the next phase of development in the 21st century.

If you’re interested in innovation you have to cultivate your imagination. And one of the reasons that so many people lose confidence in their own powers of imagination is that their imaginations have been left to wither. But they can be revived. I believe that too.

Creativity is a step on from imagination because you can be imaginative all day long and never do anything. You would never notice why somebody is creative who never did anything, would you?
No that tremendously creative! But what have you done? Well? Nothing! Actually.

To be creative you have to do something. Being creative is a process of putting your imagination to work. You can think of it as applied imagination. So let me define that for you. I define creativity as the process of having original ideas, that have value.
And the three key terms are firstly that it is a process. It is not an event. I don’t mean that it can never be an event. Sometimes, unusually ideas will come fully formed into your mind and you don’t do much more about it.

Milton claimed he wrote Paradise lost on that basis. He woke up every morning and dictated whole slabs of Paradise lost to his daughters who wrote them down because he was blind. He said he never revised it. I don’t know. But that would be unusual. Mozart  was thought to have done that too. But is unusual.

Most people start with an idea and have to work on it and the idea evolves in the process of it being formulated and often the idea you end up with is not the idea you started with. And there is a good reason for that to which I will come to.

So it’s a process and it’s a process that we can understand and teach. I don’t mean you can predict the outcome. Elliot Eisner once said this of art “art is a surprise not a prediction”. But the process is one way to understand. It’s like you can teach people to be literate. But you can’t  predict what they will write or read as a consequence. But you can give them control of the process.

It’s also about originality, it’s about thinking new things. Now they don’t have to be new to the whole of history, but they need to be at least new to you, preferably new to the people you are working with and maybe new in this context and maybe new to the whole of history. But originality is the heart of it.

But the third idea is value. Because having any old idea is not enough to be creative. Some creative ideas are highly original but useless. The real process of creativity is like a strand of DNA where critical judgment wraps itself around the process of high prophesizing.      

You’re constantly testing out whether this is a good idea or not. Now the reason I say that is because understanding of what values to apply, in what context and whether they are relevant is a key part of being creative. Not rush into judgment is a key part of being creative.

And very often people misjudge the value of a new idea because they apply the wrong values to it. They apply their present values to it rather than seeing how they might evolve.

Nobody would have given much for the internet twenty years ago as a idea. Now people say: What do you do with it. I remember the first years of the internet. People said it’s great, but you’ll never make money from the internet. You know, well I had a meeting recently with Pierre Omidyar who founded eBay. That was a good idea!

zaterdag 4 februari 2012

The gift of human imagination


Most viewed
De startpagina van TED bevat meerdere kopjes. Klik je op most viewed dan tref je daar de tien meest bekeken filmpjes aan. Nummer 1 is een verhaal van Ken Robinson over menselijke creativiteit.

Hoe toepasselijk. En hoe goed verwoordt hij het belang van creativiteit voor kinderen, de wereld en onze toekomst. In zijn lecture geeft hij ook aan waarom juist TED zo belangrijk is. Waar TED voor staat en waarom velen zich in die wereld zouden moeten onderdompelen. Ook demonstreert dit filmpje wat een goede spreker vermag. Het is geen straf om naar zo iemand te luisteren. Hij kent alle retorische trucs. De ene keer serieus, dan weer humoristisch. Heeft geen hulpmiddelen nodig (zoals een powerpoint of een ander filmpje of plaatje). Gooit doorlopend voorbeelden uit het echte en zijn eigen leven door zijn verhaal heen. Slaagt erin om allen in de zaal in te palmen. Zie hoe de zaal als één man aan het eind van zijn laatste woorden opspringt en in ovationeel applaus uitbarst.

Kortom, een perfect begin van een zoektocht in die TED-wereld. Maar waar heeft hij het over?

Education kills creativity
Zijn stelling is dat ons onderwijssysteem creativiteit doodt. En dat vindt hij niet goed. Niet voor die kinderen, en de wereld. Die meer dan ooit behoefte heeft aan creatieve mensen die de grote problemen moeten oplossen van onze wereld die binnenkort 9 miljard bewoners zal tellen.

Drie kenmerken van TED-sprekers/filmpjes
Hij begint zijn verhaal in februari 2006 met drie zaken die hem tijdens zijn bezoek aan de TED-conferentie zijn opgevallen. Drie zaken die een relatie hebben met zijn hoofdbezigheid, het onderwijs. Ten eerste constateert hij dat TED-spreekbeurten en filmpjes aantonen dat de menselijke creativiteit enorm breed en verscheiden is. Ten tweede stelt hij dat we als mens geen idee hebben wat er gaat gebeuren. We leiden mensen op voor van alles en nog wat maar weten amper hoe de wereld er over vijf jaar uit zal zien, laat staan in 2065. Tot slot weet hij dat kinderen bijzondere capaciteiten hebben voor innovatie. Maar dat vermogen om creatief te denken, open te staan voor nieuwe dingen wordt bij de meeste kinderen in de loop van hun schoolloopbaan eruit onderwezen.

So I want to talk about education and I want to talk about creativity. My contention is that creativity now is as important in education as literacy, and we should treat it with the same status. (contention = stelling)

Dan komt de prachtige anekdote over dat meisje van zes. Dat in haar klas zelden bij de les is. Alleen als ze mag tekenen leeft ze op. Op de vraag van de onderwijzeres wat ze tekent, antwoordt ze I'm drawing a picture of God. Waarop de leerkracht uitroept dat toch niemand weet hoe God eruit ziet. Maar haar antwoord (They will in a minute) is volgens Ken Robinson een duidelijk voorbeeld van het feit dat jonge kinderen niet bang zijn om 'fouten' te maken.

Fouten maken is niet hetzelfde als creatief zijn, maar iedereen die creatief wil (of moet zijn) moet weten ....

what we do know is, if you're not prepared to be wrong, you'll never come up with anything original -- if you're not prepared to be wrong. And by the time they get to be adults, most kids have lost that capacity. They have become frightened of being wrong. And we run our companies like this, by the way. We stigmatize mistakes. And we're now running national education systems where mistakes are the worst thing you can make. And the result is that we are educating people out of their creative capacities. Picasso once said this -- he said that all children are born artists. The problem is to remain an artist as we grow up. I believe this passionately, that we don't grow into creativity, we grow out of it. Or rather, we get educated out if it. So why is this?

Waarom gebeurt dit?
Als onderwijskundige ziet hij in alle landen die hij kan overzien dat in het onderwijssysteem taal en rekenen bovenaan de ladder staan. Daaronder komen geschiedenis, aardrijkskunde, biologie en andere zaakvakken (de humanities) en onderaan staan the arts. En daarbinnen  zijn kunst en muziek belangrijker als dans en drama.
Terwijl iedereen toch (nog steeds) een lijf heeft. Het draait niet alleen om het hoofd, toch?

Waarom zijn taal en rekenen belangrijker als andere 'vakken'
Dat heeft te maken met de manier waarop in de 19e eeuw overal in de geïndustrialiseerde wereld het schoolsysteem is aangepast. De samenleving die toen ontstond had behoefte aan mensen die grof gezegd goed konden lezen en schrijven. En als kind werd je als het ware weggedreven van capaciteiten die daar haaks op stonden. Hij vindt dit profoundly mistaken.
Hij stelt dat we midden in een revolutionaire tijd zitten (The whole world is engulfed in a revolution). En in die revolutionaire tijd hebben we meer dan ooit behoefte aan mensen die intelligent zijn. Maar intelligentie is iets anders als goed zijn in taal en rekenen. Hij zegt drie dingen over intelligentie.

Drie kenmerken van intelligentie
One, it's diverse. We think about the world in all the ways that we experience it. We think visually, we think in sound, we think kinesthetically. We think in abstract terms, we think in movement. Secondly, intelligence is dynamic. If you look at the interactions of a human brain, as we heard yesterday from a number of presentations, intelligence is wonderfully interactive. The brain isn't divided into compartments. In fact, creativity -- which I define as the process of having original ideas that have value -- more often than not comes about through the interaction of different disciplinary ways of seeing things.

And the third thing about intelligence is, it's distinct (= uiteenlopend, verscheiden).

Dat illustreert hij met een verhaal over ene Gillian Lynne.

 It's really prompted by a conversation I had with a wonderful woman who maybe most people have never heard of; she's called Gillian Lynne -- have you heard of her? Some have. She's a choreographer and everybody knows her work. She did "Cats" and "Phantom of the Opera."She's wonderful. I used to be on the board of the Royal Ballet in England, as you can see. Anyway, Gillian and I had lunch one day and I said, "Gillian, how'd you get to be a dancer?" And she said it was interesting; when she was at school, she was really hopeless. And the school, in the '30s, wrote to her parents and said, "We think Gillian has a learning disorder." She couldn't concentrate; she was fidgeting. I think now they'd say she had ADHD. Wouldn't you? But this was the 1930s, and ADHD hadn't been invented at this point. It wasn't an available condition. (Laughter) People weren't aware they could have that.

Anyway, she went to see this specialist. So, this oak-paneled room, and she was there with her mother, and she was led and sat on this chair at the end, and she sat on her hands for 20 minutes while this man talked to her mother about all the problems Gillian was having at school. And at the end of it -- because she was disturbing people; her homework was always late; and so on, little kid of eight -- in the end, the doctor went and sat next to Gillian and said, "Gillian, I've listened to all these things that your mother's told me, and I need to speak to her privately." He said, "Wait here. We'll be back; we won't be very long," and they went and left her. But as they went out the room, he turned on the radio that was sitting on his desk. And when they got out the room, he said to her mother, "Just stand and watch her." And the minute they left the room, she said, she was on her feet, moving to the music. And they watched for a few minutes and he turned to her mother and said, "Mrs. Lynne, Gillian isn't sick; she's a dancer. Take her to a dance school."

I said, "What happened?" She said, "She did. I can't tell you how wonderful it was. We walked in this room and it was full of people like me. People who couldn't sit still. People who had to move to think." Who had to move to think. They did ballet; they did tap; they did jazz; they did modern; they did contemporary. She was eventually auditioned for the Royal Ballet School; she became a soloist; she had a wonderful career at the Royal Ballet. She eventually graduated from the Royal Ballet School and founded her own company -- the Gillian Lynne Dance Company -- met Andrew Lloyd Weber. She's been responsible for some of the most successful musical theater productions in history; she's given pleasure to millions; and she's a multi-millionaire. Somebody else might have put her on medication and told her to calm down.

Al Gore en Rachel Carson
Tijdens de TED-sessies van 2006 sprak ook Al Gore. Ken Robinson verwijst naar zijn verhaal en trekt zijn boodschap dat we de schier oneindige mogelijkheden en voorraden van de wereld als mens aan het uitputten zijn door naar het beeld dat we de potenties die kinderen hebben door ons huidige schoolsysteem niet volledig benutten. Sterker, we gaan almaar door om slechts enkele delen daarvan te exploreren. Aan te spreken. Die luxe kunnen we ons volgens Ken Robinson niet langer veroorloven.

What I think it comes to is this: Al Gore spoke the other night about ecology and the revolution that was triggered by Rachel Carson. I believe our only hope for the future is to adopt a new conception of human ecology, one in which we start to reconstitute our conception of the richness of human capacity. Our education system has mined our minds in the way that we strip-mine the earth: for a particular commodity. And for the future, it won't serve us. We have to rethink the fundamental principles on which we're educating our children. ()

What TED celebrates is the gift of the human imagination. We have to be careful now that we use this gift wisely and that we avert some of the scenarios that we've talked about. And the only way we'll do it is by seeing our creative capacities for the richness they are and seeing our children for the hope that they are. And our task is to educate their whole being, so they can face this future.

By the way -- we may not see this future, but they will. And our job is to help them make something of it. Thank you very much.


Eind van de film

Aan het eind van elk TED-filmpje wordt je attent gemaakt op andere, min of meer verwante sprekers en filmpjes. Zo ook hier. De TED-mensen hebben Ken Robinson gevraagd  om in 2010 nog een keer een lezing te geven. In Bring on the learning revolution borduurt hij voort op zijn lezing van 2006. Hij realiseert zich als geen ander dat zijn filmpje uit 2006 miljoenen mensen heeft getrokken. Maakt daar wat grappen over en gaat dieper in op zijn stelling dat we het als mensheid niet kunnen veroorloven om een groot deel van het menselijk kapitaal in het onderwijssysteem grotendeels te negeren.


Ken Robinson
Opvallend aan de man is dat hij op en top Brit is. Kleding ziet er ietwat shabby uit. Hij is highly intelligent en maakt doorlopend grapjes om het publiek bij zijn les te houden. Op zeker moment valt op dat hij feitelijk de hele tijd stilstaat. Amper van positie verandert. Later begrijp je dat. Hij heeft in zijn jeugd polio opgelopen en ondervindt daar nog steeds last van. Maar niet in zijn hoofd. Hij maakt in de eerste lezing een grap over hoogleraren die feitelijk hoofden zijn. Hun lichaam doet er niet zo toe. Dat dient alleen maar om hun hoofden van A naar B te brengen.


Heeft het zin?

Miljoenen mensen hebben inmiddels dit filmpje gezien. De teller stond op zondag 29 januari 2012 op 8,473.616 en bijna een week later op 8,587.639. Als je dat aantal met 20 vermenigvuldigt (zoals hij dat zelf doet) dan zijn dat ongeveer 180 miljoen mensen. Opmerkelijk is dan dat anno 2012 er nog weinig change in de lucht hangt. In het Nederlandse onderwijsdebat gaat het vooral over afrekenen, monitoren, overbetaalde onderwijsmanagers, politici die écht geloven dat je meer kwaliteit krijgt door meer geld uit het onderwijs te halen. De discussie gaat absoluut niet over zaken die Ken Robinson aansnijdt. Zijn revolutie lijkt nog ver weg. Geen lentegevoel. Minister Van Bijsterveld lijkt in control (want een meerderheid in het Parlement steunt haar plannen), maar het is maar zeer de vraag of ze de uitdaging om ons onderwijssysteem een wending te geven die aansluit bij de visie van Ken Robinson zal waarmaken. Of ze analyse van Ken Robinson, onderschrijft.

Meer lezen
In zijn lezing geeft hij 2006 aan bezig te zijn met een boek (titel: Epiphany). Dat zijn de Drie Koningen die Jezus geschenken komen brengen in de stal in Bethlehem. Dat boek is onder een ander titel in 2009 verschenen: The element - how finding your passion changes everything. In het Nederlands vertaald als Het element : als passie en en talent samenkomen.

Aanvulling op maandag 6 februari
In het Financieel Dagblad werd op zaterdag 4 februari 2012 in de rubriek Brandende kwestie Alex Peltekian (1955) aan het woord gelaten. Directeur van een samenwerkingsverband van 28 basisscholen in Het Gooi. Een ouderwetse directeur. Bij wie het - zo lijkt het - om de inhoud van zijn vak gaat. En minder over de targets. Hij zegt hetzelfde als Ken Robinson, uiteraard anders en is kritisch over de onderwijswind die door de Nederlandse politiek waait. Enkele citaten:

Copernicus - tegen zijn tijdgeest in
Werkelijk creatief en oorspronkelijk denken kun je niet overlaten aan de afdeling innovatie, want een vernieuwingsproces is niet iets wat je kunt managen.
Echt oorspronkelijk zijn is iets heel anders, dat is het vermogen om buiten de bestaande denkkaders te steppen en fundamenteel nieuwe wegen in te slaan. Je kunt zelfs zeggen dat alle aandacht voor innovatie fundamentele vernieuwing in de weg staat,

() Als we over de toekomst nadenken, gebruiken we daarbij de ingrediënten die er al zijn (de vijf jaar van Ken Robinson). Voordat het wiel werd uitgevonden, kon niemand zich een toekomst voorstellen waarin het wiel een zo grote rol zou spelen. Voor bedrijven en andere organisaties is het dus de kunst om open te staan voor elementen die er nog niet zijn.
Als de leiding dat durft en uitstraalt, dan werkt dat door in alle lagen van de organisatie.

() Ik zie in dat in het onderwijs, zeker onder dit kabinet, het accent sterk ligt op cognitieve vakken. Taal en rekenen zijn van groot belang, maar we moeten de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen niet uit het oog verliezen. Want alleen als hun ogen fonkelen, zullen zij zich ontwikkelen tot creatieve individuen die de moed hebben om onafhankelijk in het leven te staan, en die daarmee voor onze economie van grote waarde zijn.

Ik verbaas me erover dat zo veel politici onderwijs als een kostenpost zien, terwijl Nederland het in de toekomst steeds meer van zijn creativiteit zal moeten hebben. Het is hoog tijd dat wij onszelf, onze medewerkers en onze kinderen de ruimte geven om werkelijk oorspronkelijk te zijn.

Lees voor de aardigheid de toespraak die meneer Peltekian hield op zijn Nieuwjaarsbijeenkomst. Wat een elan, visie en jaloersmakend vergezicht.

donderdag 2 februari 2012

TED-filmpjes en Who's in control?

Late ontdekking
In oktober 2011 kwam het besef dat een TED-filmpje een work of art kan zijn. En dat in zo'n 'filmpje' van 9 minuten een belangrijk onderwerp kan worden behandeld. Pas in oktober 2011! De aanleiding was een tip van een collega. Kijk eens naar Eli Pariser. Het gaat over de 'filter bubbel'. Het heeft iets te maken met Who's in control?

Tot die tijd was TED iets in de achtergrond. Wist vaag dat het bestond. Had wel eens ergens een flard gezien, maar feitelijk was het een terra incognito. Achteraf is dat opmerkelijk. Onvergefelijk. Al die tijd een interessante wereld genegeerd.  Hoe is dat toch mogelijk? Vooral als je werkzaam bent in de 'media'wereld (zoals een bibliothecaris) of je een blog onderhoudt waar de vraag gesteld wordt who in control is?

Who's in control?
Het wemelt in de TED-catalogus van sprekers die daarover iets te melden hebben. Sprekers die in de regel optimistisch tegen de wereld en de richting waarin die zich zou moeten of kunnen ontwikkelen aankijken. Met een mengeling van deskundigheid, vuur, retoriek en vaak humor slagen ze erin toehoorders te enthousiasmeren. Ze mee te nemen in een idee dat waard is om verspreid te worden.

Dezelfde missie
TED-sprekers en items sluiten op een bepaalde manier naadloos aan bij visie en missie die een moderne (of beter: ouderwetse) Openbare Bibliotheek nastreeft. Mensen attenderen op relevante ontwikkelingen. Hen kennis laten nemen van onbekende dingen. Niet om voor te schrijven, maar eerder om betrokken en geïnteresseerde burgers voor te houden dat er meerdere of in ieder geval andere kanten zitten aan een bepaald onderwerp. Die daarover (dan) een standpunt zouden behoren in te nemen. Ideas worth spreading!

Beelden tegenover woorden?
De kracht van TED is dat het een visueel gebeuren is. Je ziet een man of vrouw die in een klein (en af en toe groot) kwartiertje een punt naar voren brengt. Een idee, een gedachte. Althans iets waarover niet iedereen het eens zal zijn. Een idee dat ontkracht kan worden. Moet worden. Maar altijd worth om naar te luisteren. Tot je te nemen. Over na te (gaan) denken. Gecondenseerd. Bevlogen. Vaak met uiteenlopende hulpmiddelen. Sommigen alleen met stem, mimiek en gebaren. Iemand die in zichzelf gelooft. Die staat voor zijn of haar zaak. En daardoor in bijna alle gevallen de zaal meekrijgt. En dat merk je als je de filmpjes bekijkt. Je ziet het publiek af en toe. Hoort ze meeleven en in bijna alle gevallen aan het einde zie je ze hard klappen, joelen en de spreker toejuichen. Publiek dat zich realiseert iets unieks te hebben meegemaakt. Jaloersmakend. Zij waren er wel bij, en ik moet het doen met een filmpje.

Voordelen voor degenen die er niet bij waren
Maar die filmpjes hebben zo ook hun voordelen. Je kunt ze bekijken wanneer het uitkomt. Hoeft er niet voor te reizen. Kunt ze oneindig herhalen. De juiste ondertitel-taal kiezen. De spreker tijdelijk in de pauze-stand zetten om iets op te schrijven. Om even iets over de spreker of het onderwerp op te zoeken, na te lezen.

Een nadeel
In de filmpjes treden persoonlijkheden op. Die ergens voor staan. Niet zomaar daar stonden. De organisatoren verdienen vele pluimen voor hun selectiemethodes. Bijna altijd wil je na afloop meer van de geachte spreker weten. Internet voorziet daar vaak wel in. En dan kom je tot de ontdekking dat veel sprekers vaak ook schrijvers zijn. Van dikke en dunne boeken. Moeilijke en eenvoudige. Soms vertaald in het Nederlands, vaak niet.
Maar lezen kost tijd en hoe kom je aan het boek?

Nog een gemeenschappelijk kenmerk van de TED-sprekers
Opvallend is dat veel sprekers op een bepaalde manier naar de huidige wereld kijken. Daarop zijn ze niet geselecteerd, maar in de praktijk onderschrijven waarschijnlijk de meeste sprekers de gedachte dat onze huidige wereld op een kantelpunt staat. Het (economische) model dat ons zoveel voorspoed heeft gebracht loopt op z'n end. Alle crisis (meervoud) hangen met elkaar samen en het volstaat niet om binnenkort de 'groeimotor' weer aan te zwengelen en het oude vertrouwde model weer op te pakken.
De meeste sprekers dragen bewust (maar vaker onbewust) bouwstenen aan om deze stelling te onderschrijven. In de komende decennia zal een andere samenleving ontstaan. Velen geven op een bepaalde manier (ook) aan dat de mens vaak niet in control is. Dragen argumenten aan dat wellicht anderen (binnen en buiten onszelf) sturen, in control zijn. Regelmatig snijden sprekers elementen aan van die nieuwe, zich ontwikkelende (emerging) wereld.

Optimisme, hoopvol, vertrouwen
Opvallend is bij bijna alle sprekers ook dat ze ondanks het feit dat ze onderkennen dat er grote problemen zijn en we op een kantelpunt staan ze optimistisch zijn over de toekomst. Het glas is bij de meesten halfvol.
Verder vertrouwen ze in de kracht van wetenschap (de T van Technology), een goed verhaal vertellen/brengen (de E van Entertainment) en dat het er écht toe doet hoe je iets brengt/presenteert (de D van Design). Het is kortom de mix van deze drie (inhoud, verhaal en verpakking) waardoor veel TED-filmpjes zo aangenaam zijn om te bekijken. Je ze meerdere keren kunt zien (misschien moet zien). Waardoor je over de inhoud ("boodschap", idee) gaat nadenken. En vaak meer wilt weten van de geachte spreker. Iets lezen, bijvoorbeeld.

Verder lezen
Laat daar nu juist een Openbare Bibliotheek ooit voor zijn uitgevonden! Om in een bepaalde regio (werkgebied) een collectie aan te bieden die door leden van die gemeenschap voor uiteenlopende reden kan worden gebruikt. Recreatie is er een, maar evengoed is zo'n collectie nog steeds ook bedoeld voor mensen om zich te ontplooien, ontwikkelen. Om kennis te nemen van waardevolle ideëen. Ze mee te nemen in je eigen leven, werk of omgeving. Je voordeel er mee te doen. Voor jezelf en anderen. Aldus een steentje bijdragend aan die emerging nieuwe samenleving. Om in de geest van de MBA Oath je steentje bij te dragen om real value te realiseren. Echte waarde. Levend in de geest van waarden die er ondanks alles nog steeds toe doen.

Maar waar haal ik de tijd vandaan?
Keuzes maken! Als u morgen besluit niet langer gemiddeld ruim drie uur per dag achter een tv-scherm te hangen dan komt veel kijk- en leestijd vrij. Wat dacht u van het volgende dieet? Elke dag éen TED-filmpje bekijken (zeg maximaal een haf uur per dag), daarna een uur lezen (in een boek van een TED-spreker) en een tweede uur voor de krant, tijdschrift en/of andere boeken.

Vergeet DWDD, Pauw & Witteman, hét journaal en andere programma's die je 'gezien moet hebben'. Het gros van de tijd zijn het tijdopslorpers en leveren ze weinig echt relevante informatie op. Onlangs werd bekend dat zelfs Buitenhof werkt met voorgesprekken. Spin doctors bepalen van tevoren welke vragen de interviewers (zelfs Clairie Polak) aan vooraanstaande Nederlanders mogen stellen!! Oh ja, nog een tip, skip in de kwaliteitskranten alles wat zweemt naar life style, gossip en columns over katten en ander geneuzel.

Ontsnap aan die wereld en ga TED-en en weer ouderwets lezen. Elke dag. Niet alleen tijdens de vakantie. Om de opgedane schade in te halen. Bent u in control?